Onaangename tocht in huis merk je meteen en voelt kil en vochtig aan. Het is ongezond en zorgt voor afkoeling van je lichaam. Vaak denken we dan aan twee deuren die tegenover elkaar open staan, of een raam dat kiert en snel gesloten moet worden. Dit zijn herkenbare en vervelende tocht eigenschappen, maar het is slechts de top van de ijsberg.
Als aan één zijde van het huis een winddruk is, wat bijna altijd het geval is, dan drukt de wind zichzelf door kieren, naden, de spouwmuur, het dak et cetera. Dat effect wordt versterkt door de onderdruk die automatisch aan de andere woningzijde ontstaat. In Nederland houden we van regels, dus hier is uiteraard een norm voor vastgesteld; NEN 2687. Het zal je verbazen hoeveel lucht er dan toch nog mag stromen: 600 liter per seconde! (bij 10Pa drukverschil) voor een standaard woningsituatie. Een liter lucht is niet hetzelfde als een liter water en bevat veel minder energie, maar het geeft toch te denken. Al die lucht, elke seconde 600 liter, is opgewarmd door de verwarming, meestal gestookt op duur aardgas. Per minuut is dat al 3600 liter dat zo naar buiten vloeit.
Om die reden wordt er in de huidige vernieuwde bouwregels veel aandacht besteedt aan luchtdichtheid. Dat is de kortste klap in energiebesparing, het zogenaamde laaghangend fruit. Bij nieuwbouwwoningen kun je in de bouw allerlei maatregelen nemen om naden, kieren en details luchtdicht uit te voeren. Bij bestaande bouw is dat natuurlijk lastiger. Je kunt als woning eigenaar wel veel doen om het te verbeteren. Beruchte plekken zijn de voordeur, de brievenbus in de voordeur en kieren onder de vensterbanken bij ramen. Ook slecht sluitende deuren en ramen in het algemeen zijn relatief makkelijk aan te pakken tegen lage prijzen. Er zijn ook veel tochtende kieren op zolder, in het dak, en in de kelder te ontdekken. Dat komt in de cursus nader aan bod.
Er is een belangrijke valkuil die de gezondheid ernstig kan schaden: ventilatie. Zonder ventilatie is het binnenklimaat snel ongezond met hoge CO2 levels en 'dikke lucht' (hoge luchtvochtigheid). Let er dus op dat er voldoende ventilatie overblijft, plak de roosters bovenin de ramen niet dicht. Het klinkt paradoxaal om eerst alles dicht te maken en daarna te gaan ventileren. Je hebt er dan echter controle over en de ventilatieroosters zitten vrijwel altijd boven een warmtebron, zoals een radiator, zodat de koude buitenlucht wordt opgewarmd en meer vocht kan opnemen, waardoor het niet neerslaat in de vorm van condens.
Het mooist is om een warmte-terugwin ventilatiesysteem aan te leggen, maar dat gaat gepaard met veel buizen en leidingen die je moet inbouwen en wegwerken.
Tip: begin gewoon met de makkelijke naden en kieren, voel eens onder de vensterbanken in de winter en haal de grootste luchtlekkages weg, dan scheelt dat meteen in de stookkosten.
Rolf Bröring
Architect
