Hybride warmtepomp, zinvol?

Een hybride warmtepomp kan een slimme keuze zijn voor oude woningen die onvoldoende geïsoleerd zijn. Omdat deze woningen vaak hogere aanvoertemperaturen nodig hebben voor hun verwarmingssysteem, is een volledig elektrische warmtepomp minder geschikt zonder ingrijpende isolatiemaatregelen. Jouw oude woning verliest namelijk via muren en dak veel warmte. Met name in de nacht kan de temperatuur flink onderuit gaan. Dat is met een gasgestookte CV ketel geen groot probleem, want die heeft zoveel stook- en warmte vermogen dat alle kou verdreven wordt.
Dat kan een CV ketel bovendien heel snel door een hoge watertemperatuur in de radiator, tot soms wel 75 graden aan toe.

Een warmtepomp (ongeacht welk type) heeft graag een constante temperatuur in huis. De pomp draait efficiënt als het vermogen gelijkmatig over de dag verdeeld is. Bovendien haalt een warmtepomp geen hoge temperaturen zonder een zeer hoog elektra-verbruik. Met een lage watertemperatuur blijft het verbruik binnen de perken, maar dan kun je niet snel reageren op een snelle afkoeling, zoals in de nacht.

Een hybride warmtepomp werkt samen met de bestaande cv-ketel, waardoor je al een deel van het gasverbruik kunt verminderen zonder grote verbouwingen. De warmtepomp verzorgt de verwarming bij milde temperaturen, terwijl de cv-ketel inspringt als het echt koud wordt. Zo profiteer je van lagere energiekosten en een kleinere CO₂-voetafdruk, terwijl je stap voor stap kunt werken aan verdere verduurzaming van je woning.

Het is een bewuste keuze dat de hybride warmtepomp niet het hele stookseizoen zelfstandig de woning verwarmt. Bij een overstap naar een volledig elektrische warmtepomp zou het verwarmingssysteem aangepast moeten worden, bijvoorbeeld door radiatoren of leidingen te vervangen, liefst naar vloerverwarming. Bij een hybride warmtepomp blijft dit echter achterwege. Dit is een compromis: je profiteert van de voordelen van een warmtepomp, terwijl de bestaande cv-installatie – die niet geschikt is voor een volledig elektrische warmtepomp – intact blijft.

Het gevolg hiervan is dat de hybride warmtepomp de woning kan verwarmen tot een buitentemperatuur van ongeveer 4°C. Bij lagere temperaturen kost het door het niet-aangepaste systeem meer elektriciteit om de warmtepomp te gebruiken dan gas voor de cv-ketel. Het is dan logisch dat de cv-ketel de verwarming overneemt.

Als het verwarmingssysteem wél zou worden aangepast, kan een volledig elektrische warmtepomp ook bij temperaturen onder het vriespunt efficiënter werken dan een cv-ketel. In dat geval heb je geen cv-ketel meer nodig en kies je voor een all-electric warmtepomp in plaats van een hybride variant.

Voordelen van een hybride warmtepomp
De hybride warmtepomp heeft enkele voordelen op korte termijn. Zo is de installatie relatief eenvoudig, omdat er geen ingrijpende aanpassingen aan het verwarmingssysteem nodig zijn, zoals het vervangen van radiatoren, convectors of vloerverwarming. Bovendien neemt een hybride warmtepomp binnenshuis weinig ruimte in beslag. Het grootste voordeel is de aanzienlijke gas- en kostenbesparing die je kunt realiseren.

Nadelen van een hybride warmtepomp
Er zijn echter ook nadelen. De aanschafkosten zijn hoog (hoewel een all-electric warmtepomp nog duurder is), de terugverdientijd kan lang zijn en je hebt twee apparaten die onderhoud vereisen (de cv-ketel en de warmtepomp). Daarnaast is de kans groot dat je de cv-ketel tijdens de levensduur van de warmtepomp moet vervangen.

Het grootste nadeel is echter dat de hybride warmtepomp slechts een tijdelijke oplossing biedt. Als je op termijn volledig gasloos wilt wonen, is een traditionele hybride warmtepomp niet meer bruikbaar. Je zult dan alsnog moeten investeren in een all-electric warmtepomp. Om deze extra kosten te vermijden, is het belangrijk om nu al te kiezen voor de juiste cv-warmtepomp die voorbereid is op een gasloze toekomst.

Bouwjaar van je huis

Een hybride warmtepomp kies je bij voorkeur als het moeilijk of duur is om je huis te isoleren, zoals bij een monument of een huis met een kenmerkende gevel. Het is een compromisapparaat voor als het niet anders kan. Er worden nu veel hybride-pompen verkocht met subsidie als een soort 'snelle' oplossing bij woningen die eigenlijk beter eerst geïsoleerd kunnen worden.
Het is namelijk op de langere termijn altijd beter om het energiegebruik, de behoefte, te verminderen. Dan wordt de aard en kostprijs van de stookapparatuur minder relevant. De terugverdientijd is alleen acceptabel (minder dan tien jaar) bij woningen voor 1992. Toen was de isolatie nog zo laag dat de warmte snel vervliegt.

Het concept is eigenlijk een besparing op (duur) aardgas, tegenover een stijgend elektra verbruik. De gasprijs is vaak hoger dan elektra, dus daar zit een besparing. Bij een normale warmtepomp (volledig elektrisch, dus geen hybride) stijgt het elektraverbruik explosief in de wintermaanden januari en februari. De rest van het jaar is het verbruik echter zo laag dat dit effect gecompenseerd wordt. Bij een hybride systeem is er dan alleen gasverbruik in die wintermaanden en draait de rest van het jaar op elektriciteit; daar zit de besparing.

Het helpt ook als je zonnepanelen op het dak hebt liggen. Die zullen een deel van de elektriciteit opwekken voor de warmtepomp. Daarmee kun je het totale energieverbruik van de woning beperken.

Kosten van een Hybride warmtepomp

Elke installatie en elke woning is anders, dus een strakke prijs kunnen we hier niet noemen, maar wel een richtlijn. Op warmtepompen wordt subsidie gegeven, ook op hybride systemen. In de meldcodelijst van de ISDE subsidie kun je dat terugvinden.
https://www.rvo.nl/subsidies-financiering/isde/meldcodelijsten/warmtepompen

Gemiddeld kost een hybridesysteem, met- of zonder een nieuwe CV ketel inclusief de installatie tussen de € 6.000,- en € 10.000,- inclusief BTW. Daarop ontvang je circa € 2.850,- tot € 3.500,- subsidie.  Een eenvoudig aangeschakeld systeem kun je dus vanaf ongeveer € 3.500,- verwachten, tot € 7.000,- voor een complexere uitvoering.

De besparingen liggen op 30 a 40% van het huidige gasverbruik. Daarmee wordt de terugverdien lang, maar je kunt er toch maar beter alvast mee starten. Oude ongeïsoleerde woningen behouden niet hun woningwaarde en alle tijd van uitstel betaal je een hoge gasrekening. We zullen er als huiseigenaren toch aan moeten geloven, dus onderzoek het en start met besparen.